Promovendus: Dr. K. Wauters

Promotor: Mw. Prof.Dr. E. Van der Velde

Duur: 16/9/2015 - 15/9/2021

Promotie: Hasselt, 9/11/2021

Abstract:

Sinds het begin van dit millennium wordt er in heel wat landen ingezet op een meer horizontale relatie tussen fiscus en belastingplichtige. Belastingadministraties uit alle hoeken van de wereld spreken daarbij van een mentaliteitswijziging: door middel van onderling overleg wil men beide partijen dichter bij elkaar brengen. Deze enhanced relationship (of tegenwoordig: co-operative compliance) is gericht op een betere informatievoorziening voor de fiscale administratie als gevolg van meer transparantie door de belastingplichtige. In ruil hiervoor ontvangt deze laatste sneller rechtszekerheid over zijn fiscale positie en wordt hij achteraf met minder (intensieve) verticale controles geconfronteerd. Wereldwijd hebben landen (Nederland, Australi, Zweden,) verschillende vormen van co-operative compliance gentroduceerd in hun rechtssysteem. Ondanks het feit dat er ook in Belgi een zekere impetus was om de relatie tussen fiscus en belastingplichtige te versterken, hinkt ons land nog steeds achterop in deze internationale ontwikkeling. Het opzet van dit onderzoek is het analyseren van de huidige relatie tussen fiscus en belastingplichtige en het verkennen van mogelijkheden naar een (hogere graad van) co-operative compliance, rekening houdende met de ervaringen in andere landen. De centrale onderzoeksvraag kan dan ook best worden geformuleerd als volgt: hoe en in hoeverre kan er een hogere graad van co-operative compliance worden bereikt in het huidige fiscale handhavingsmodel? De klassieke relatie tussen fiscus en belastingplichtige vormt hierbij het uitgangspunt. Vanuit een historisch oogpunt is deze verhouding verticaal, gebaseerd op gezag en wederzijds wantrouwen. De voorbije decennia ontstond er echter een tendens naar meer horizontalisering van de maatschappij en het recht in het bijzonder. Vooreerst wordt er onderzocht in welke fase er vandaag de dag reeds vorm wordt gegeven aan co-operative compliance in Belgi. Daarnaast wordt er door middel van functionele en systematische rechtsvergelijking onderzocht hoe andere rechtssystemen omgaan met de ontwikkelingen naar een hogere graad van co-operative compliance. De invoering van een alternatieve omgangsvorm tussen fiscus en belastingplichtige is geen eenvoudige opdracht. Zodoende wordt de vraag gesteld met welke praktische en juridische grenzen er op internationaal, Europees en nationaal niveau rekening moet worden gehouden bij de invoering van een vorm van co-operative compliance in Belgi. Het uiteindelijke doel is het opstellen van een toetsingskader voor nieuwe instrumenten naar een hogere graad van horizontalisering.