A European Structure for 'No-Contract Law' in the 21st CenturyPromovendus: Dr. T. Hick
Promotor: Mw. Prof.Dr. S. Stijns
Duur: 1/9/2018 - 31/8/2022
Promotie: Leuven, 4/6/2024
Abstract:
In zijn proefschrift 'A European Structure for 'No-Contract Law' in the 21st Century' behandelt Tom Hick gevallen van mislukte contractonderhandelingen. Vanuit een fundamenteel vergelijkende invalshoek brengt hij de structuur van aansprakelijkheid voor contractonderhandelingen in verschillende Europese rechtsstelsels aan het licht, namelijk Belgisch, Nederlands, Frans, Duits en Italiaans recht. Hij toont aan dat de structuur van aansprakelijkheid voor het afbreken van contractonderhandelingen in deze verschillende rechtssystemen dezelfde logica volgt. Tegelijkertijd laat hij ook zien dat in veel van de redeneringen rond deze aansprakelijkheid een verbintenis tot contractsluiting wordt voorondersteld. Hij stelt voor om deze impliciete contractuele verplichting niet te verdoezelen, maar openlijk te bespreken. Dit zou het mogelijk moeten maken om na te denken over de gronden waarop en de voorwaarden waaronder een dergelijke verplichting kan worden toegekend.
In een poging om een vruchtbaar uitgangspunt voor deze discussie te bieden, stelt hij voor om een dergelijk verbintenis om te contracteren te baseren op overwegingen van afhankelijkheid in plaats van op een aantal eerder vage overwegingen van gerechtvaardigd vertrouwen, zoals vandaag over het algemeen wordt gedaan. Berusten op afhankelijkheid lijkt inderdaad nodig in een hedendaagse context waarin onevenwichtige machtsverhoudingen steeds meer in aanmerking worden genomen in de contractuele sfeer (verbintenissenrecht), maar niet in gevallen van afwezigheid van een contract (geen-contract recht). Daarom, en om dit gebrek aan aandacht voor machtsonevenwichten in een geen-contract scenario op het niveau van het verbintenissenrecht te verhelpen, lijkt een contractuele verplichting op basis van afhankelijkheid noodzakelijk. Met de ambitie om een aantal conceptuele en praktische moeilijkheden te overwinnen die inherent zijn aan een contractuele verplichting, stelt Tom Hick een contractuele Obliegenheit voor - een mechanisme dat toelaat om de autonomie van de partijen te behouden en tegelijk stimulansen te voorzien om weigerachtige partijen te stimuleren opnieuw aan contractonderhandelingen deel te nemen en uiteindelijk te contracteren.
Om alternatieven te bieden voor rechtsmiddelen op basis van het aansprakelijkheidsrecht, onderzoekt hij ook de mogelijkheid van onverschuldigde betaling in geval van niet-contracteren. Dit leidt tot de bevinding dat in sommige soorten zaken waar het vaak moeilijk zal zijn om aansprakelijkheid vast te stellen bij gebrek aan een duidelijke fout, onverschuldigde betaling een waardevol alternatief kan zijn voor partijen die de kosten willen terugvorderen die tijdens het onderhandelingsproces zijn gemaakt (bijvoorbeeld prestaties die zijn geleverd in de overtuiging dat er al een contract was gesloten).