Verbeteren van de rechtspositie van informele familiesPromovendus: Mw. M. Huijzer
Promotores: Mw. Dr. C.R. Mol, Mw. F.M. de Kievit
Duur: 1/1/2024 - 31/12/2027
Abstract:
Kinderen groeien op in verschillende soorten gezinnen. En daarvan is een gezin van ouders met een informele relatie (informele familie): de ouders wonen samen op basis van een affectieve relatie zonder huwelijk of geregistreerd partnerschap. De afgelopen jaren is het aantal informele relaties toegenomen tot 1,1 miljoen stellen. Bijna de helft van deze stellen heeft n of meer kinderen en jaarlijks maken ongeveer 36.000 kinderen uit zulke relaties de scheiding van hun ouders mee. Voor informele families geldt geen wettelijk relatieregime maar het algemene vermogensrecht. Daardoor ontbreekt de beschermende werking en compensatie van het huwelijksvermogensrecht, alimentatie- en pensioenrecht. Bovendien leidt de toepassing van het algemene vermogensrecht tot rechtsonzekerheid. Dat is niet in het belang van deze gezinnen. Vanwege het ontbreken van bescherming tegen de gevolgen van scheiding van de ouders is de kans op armoede onder kinderen en conflicten groter. Zo ontvangt de ouder die jarenlang voor de kinderen en het huishouden heeft gezorgd, en daardoor weinig inkomen en pensioen heeft opgebouwd, bij scheiding geen partneralimentatie. Dit kan grote financile gevolgen hebben voor de verzorgende ouder en daarmee ook voor het kind. Daarnaast ontstaat bij de beindiging van een informele relatie vaak discussie over vermogensverschuivingen, met onzekerheid en mogelijk jarenlange procedures tot gevolg. Ook de erfrechtelijke positie is slechter dan bij gezinnen van ouders met een formele relatie. Informeel samenlevenden zijn geen wettelijke erfgenamen van elkaar waardoor bij het ontbreken van een testament de leefomstandigheden van het gezin ingrijpend kunnen wijzigen. Tot slot is bij informele families de kans groter dat er conflicten ontstaan over afstamming, gezag en omgang, bijvoorbeeld doordat de partner van de moeder niet automatisch de juridische ouder van het kind is. Dit leidt tot de volgende onderzoeksvraag: Hoe kan de rechtspositie van (partners en kinderen in) informele families in het familie- en erfrecht verbeterd worden? In de rechtspraak, politiek en literatuur bestaat al lange tijd discussie over de vraag of en hoe informele families gereguleerd moeten worden. Het doel van dit onderzoek is meer duidelijkheid creren over de huidige positie van informele families om vervolgens te onderzoeken hoe deze positie verbeterd kan worden.